Nội dung của kiểm soát nội bộ trong hệ thống ngân hàng

Nội dung của kiểm soát nội bộ trong hệ thống ngân hàng giành cho đang sinh viên, học viên cao học theo học ngành quản trị kinh doanh đang hoàn thiện khóa luận, luận văn thạc sĩ. Bài viết này  cho các bạn cái nhìn tổng quan về: KNội dung của kiểm soát nội bộ trong hệ thống ngân hàng Nếu các bạn cần thêm bài mẫu khóa luận, luận văn thạc sĩ hay tài liệu tham khảo thì liên hệ với dịch vụ viết thuê  luận văn thạc sĩ  quản trị trị kinh doanh của Trung tâm Luận Văn 3C qua Zalo : 0966.736.325 để được tư vấn chi tiết nhất.

Trên cơ sở khung kiểm soát nội bộ COSO thì hệ thống KSNB gồm 5 thành phần:

i)Môi trường kiểm soát; ii) Quy trình đánh giá rủi ro; iii) Hệ thống thông tin và truyền thông; iv) Hoạt động kiểm soát; v) Giám sát kiểm soát.

Các hoạt động diễn ra phải luôn được chặt chẽ nhằm đảm bảo độ tin cậy về kết quả kiểm soát cho những bên liên quan và quan tâm.

1. Môi trường kiểm soát

Môi trường kiểm soát là khung nền cho toàn bộ những thành phần của hệ thống KSNB, cụ thể bao gồm cơ cấu tổ chức, cơ chế phân cấp, phân quyền, các chính sách, thông lệ về nguồn nhân lực, chuẩn mực đạo đức, năng lực, cách thức quản trị, điều hành của các cấp lãnh đạo.

• -Tính chính trực và giá trị đạo đức: Tính hữu hiệu của hệ thống KSNB đầu tiên phụ thuộc vào tính chính trực và sự tôn trọng các giá trị đạo đức của những người liên quan đến các quá trình kiểm soát. Theo đó, các quản lý cấp cao phải xây dựng những chuẩn mực về đạo đức trong tổ chức và ứng xử đúng đắn để có thể ngăn ngừa không cho các thành viên có các hành vi vi phạm đạo đức hoặc vi phạm pháp luật. Để đạt được điều đó, những nhà quản lý cần phải làm gương sáng cho nhân viên về việc tuân thủ các chuẩn mực, quy định và cần thông báo những quy tắc đến mọi nhân viên bằng các hình thức phù hợp. Bên cạnh đó, để nâng cao tính chính trực và sự tôn trọng các chuẩn mực đạo đức là phải loại bỏ hoặc giảm tối đa những áp lực hay các điều kiện có thể dẫn đến nhân sự phát sinh những hành vi thiếu trung trực.
• Đảm bảo về năng lực: theo đó nhân viên có được những kỹ năng và kiến thức cần thiết để thực hiện công việc của mình, nếu không nhân sự đó sẽ thực hiện nhiệm vụ được giao không như mong đợi. Như vậy, nhà quản lý chỉ tuyển dụng các nhân sự có trình độ, kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm phù hợp với công việc được giao. Bên cạnh đó, phải giám sát và phải huấn luyện, đào tạo nhân sự đầy đủ và thường xuyên.
• Hội đồng quản trị và ủy ban kiểm toán: Một trong các lựa chọn của các ngân hàng trong các quốc gia là thiết lập ủy ban kiểm toán để hỗ trợ HĐQT thực hiện những nhiệm vụ của họ. Đây là một ủy ban bao gồm một số thành viên trong và ngoài HĐQT nhưng không tham gia vào việc điều hành tại ngân hàng. Ủy ban kiểm toán có thể có những đóng góp giá trị cho việc thực hiện các mục tiêu của ngân hàng bằng cách thông qua việc giám sát sự tuân thủ pháp luật, đảm bảo tính độc lập của kiểm toán nội bộ, giám sát việc lập và xác minhn BCTC, …Do đó, sự hữu hiệu của Ủy ban kiểm toán và HĐQT có ảnh hưởng đến môi trường kiểm soát. Các nhân tố được xem xét để đánh giá sự hữu hiệu của HĐQT hoặc ủy ban kiểm toán bao gồm mức độ độc lập, kinh nghiệm và uy tín của các thành viên trong HĐQT hoặc Ủy ban kiểm toán, cũng như mối quan hệ của họ với kiểm toán độc lập và bộ phận kiểm toán nội bộ.
• Triết lý và phong cách điều hành của nhà quản lý: thể hiện qua quan điểm và nhận thức của nhà quản lý, phong cách điều hành lại thể hiện thông qua cá tính, tư cách và thái độ của họ khi điều hành ngân hàng. Sự khác biệt về triết lý quản trị và phong cách điều hành có thể ảnh hưởng đến môi trường kiểm soát cũng như tác động đến thực hiện các mục tiêu của ngân hàng. Triết lý quản trị và phong cách điều hành cũng được phản ánh trong cách thức mà nhà quản lý sử dụng các kênh thông tin và cách quan hệ với nhân viên cấp dưới.
• Cơ cấu tổ chức: thực chất là sự phân chia trách nhiệm và quyền hạn giữa các bộ phận trong ngân hàng, nó góp phần quan trọng trong việc đạt được các mục tiêu.

Cơ cấu phù hợp sẽ là nền tảng cho việc lập kế hoạch, điều hành, kiểm soát và giám sát hoạt động.

• Cách thức phân định quyền hạn và trách nhiệm: Phân định quyền hạn và trách nhiệm được coi là phần mở rộng thêm của cơ cấu tổ chức. Cụ thể hơn về quyền hạn và trách nhiệm của từng thành viên trong hoạt động của ngân hàng, giúp cho mỗi nhân viên phải hiểu rằng họ có trách nhiệm, nhiệm vụ cụ thể gì và từng hành động của họ sẽ tác động như thế nào đến nhân sự khác trong việc hoàn thành các mục tiêu. Theo đó, khi mô tả công việc, ngân hàng cần phải thể chế hóa thành văn bản về những nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể từng nhân viên và mối quan hệ giữa họ với nhau.
• Chính sách nhân sự: các chính sách và thủ tục của nhà quản lý về việc tuyển dụng, đào tạo, đánh giá, phát triển, khen thưởng, sa thải và kỷ luật nhân viên. Chính sách nhân sự có ảnh hưởng đến sự hữu hiệu của môi trường kiểm soát thông qua tác động đến các nhân tố trong môi trường kiểm soát như đảm bảo về năng lực, tính chính trực và chuẩn mực đạo đức.

2. Nhận diện và đánh giá rủi ro

Mọi hoạt động của ngân hàng đều có tiềm ẩn hoặc phát sinh những rủi ro và rất khó có thể kiểm soát toàn bộ. Do vậy, các nhà quản lý phải đánh giá và phân tích những nhân tố ảnh hưởng tạo nên rủi ro có iên quan làm cho những mục tiêu có thể không đạt được và thực hiện kiểm soát để giảm thiểu những tổn thất do các rủi ro này gây ra.

Đối với ngân hàng, rủi ro là khả năng xảy ra sự kiện tổn thất làm giảm vốn tự có, thu nhập dẫn đến làm giảm tỷ lệ an toàn vốn hoặc hạn chế khả năng đạt được mục tiêu kinh doanh của ngân hàng. Rủi ro rất nhiều, có thể phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, đồng thời các loại rủi ro có mối quan hệ khăng khít với nhau, rủi ro này có thể là nguyên nhân dẫn đến rủi ro khác.

Nhận diện và đánh giá rủi ro là khâu quan trọng tiên quyết để có cơ sở xác định và thiết lập các thủ tục kiểm soát phù hợp nhằm quản lý các rủi ro và đạt được các mục tiêu đề ra.

• Xác định mục tiêu của ngân hàng: Đây là điều kiện đầu tiên để nhận diện, đánh giá rủi ro. Rủi ro ở đây được xác định là rủi ro liên quan khiến cho mục tiêu đó có khả năng không đạt được.
• Nhận dạng rủi ro: rủi ro có thể ảnh hưởng ở mức độ toàn ngân hàng hay chỉ ảnh hưởng đến từng hoạt động cụ thể, sau đó liên quan đến mức độ rộng hơn. Nhà quản lý có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau như: dự báo, phân tích, rà soát hoạt động.
• Phân tích và đánh giá rủi ro: Một quy trình bao gồm ước tính kích thước của rủi ro có thể ảnh hưởng đến mục tiêu, đánh giá xem xét khả năng xảy ra rủi ro và những biện pháp có thể sử dụng ứng phó với rủi ro.

3. Hoạt động kiểm soát

Bao gồm những chính sách và các thủ tục để đảm bảo cho các chỉ đạo của nhà quản lý được thực thi. Trên cơ sở đó, giúp kiểm soát các rủi ro mà ngân hàng đang hay phải đối mặt. Hoạt động kiểm soát gồm: (i) thiết lập các chính sách và thủ tục kiểm soát; (ii) xác định các chính sách và thủ tục kiểm soát có được thực thi.

• Phân chia trách nhiệm: Đảm bảo cho các nhân viên, bộ phận kiểm soát lẫn nhau.
• Kiểm soát quá trình xử lý thông tin: Đảm bảo thông tin đáng tin cậy thì cần thực hiện nhiều hoạt động kiểm soát nhằm kiểm tra tính xác thực, đầy đủ, tính toàn vẹn và việc phê duyệt các nghiệp vụ. Điều quan trọng nhất, đó là kiểm soát chặt chẽ hệ thống chứng từ, sổ sách và phê duyệt các loại nghiệp vụ phải đảm bảo đúng.
• Bảo vệ tài sản: Thực hiện so sánh, đối chiếu giữa số sách kế toán và tài sản trên thực tế bắt buộc phải được thực hiện định kỳ. Điều tra nguyên nhân, qua đó phát hiện những tồn tại yếu kém trong ngân hàng. Hoạt động này được thực hiện cho các loại sổ sách và tài sản, kể cả những phôi ấn chỉ đã được đánh số thứ tự trước nhưng chưa sử dụng, ngăn ngừa các nhân viên không có thẩm quyền tiếp cận phần mềm, tài sản của ngân hàng.
• Phân tích rà soát: soát xét lại những việc đã được thực hiện bằng cách so sánh thực tế và kế hoạch, dự toán hoặc kỳ trước. Ngân hàng thường xuyên rà soát để có thể phát hiện những vấn đề bất thường, từ đó có thể thay đổi kịp thời chiến lược hoặc kế hoạch.

Các thủ tục kiểm soát được các nhà quản lý xây dựng dựa trên ba nguyên tắc cơ bản: (i) Nguyên tắc phân công phân nhiệm; (ii) Nguyên tắc bất kiêm nhiệm; (iii) Nguyên tắc ủy quyền và phê chuẩn.

• Nguyên tắc phân công phân nhiệm: nhiệm vụ và công việc được phân tách cụ thể cho nhiều bộ phận và cho nhiều người trong bộ phận. Mục đích tạo sự chuyên môn hóa trong công việc, giảm thiểu sai sót và khi sai sót xảy ra sẽ dễ phát hiện.
• Nguyên tắc bất kiêm nhiệm: quy định sự tách bạch thích hợp về trách nhiệm trong các nghiệp vụ có liên quan. Mục đích, nhằm ngăn ngừa các sai phạm và hành
• lạm dụng quyền hạn.
• Nguyên tắc ủy quyền và phê chuẩn: Các nhà quản lý cấp trên ủy quyền cho các cấp dưới được giao cho quyết định và giải quyết một số công việc trong một phạm vi nhất định. Để đảm bảo tuân thủ tốt quá trình kiểm soát, mọi nghiệp vụ phải được phê chuẩn đúng đắn. Sự phê chuẩn được thực hiện qua hai loại: (i) Phê chuẩn chung được thực hiện thông qua việc xây dựng các chính sách chung về những mặt hoạt động cụ thể cho các nhân sự cấp dưới thực hiện; (ii) Phê chuẩn cụ thể được thực hiện theo từng nghiệp vụ chuyên môn riêng.

4. Thông tin và truyền thông

Hệ thống KSNB hiệu quả phải có một hệ thống thông tin đáng tin cậy cho tất cả các hoạt động quan trọng của ngân hàng và các thông tin cần thiết phải được truyền đạt tới các bên có liên quan cả trong lẫn ngoài ngân hàng. Hệ thống thông tin của một ngân hàng có thể được xử lý trên máy tính, thủ công hoặc kết hợp cả hai, với mục đích là bảo đảm các yêu cầu chất lượng của thông tin là thích hợp, cập nhật kịp thời, chính xác và truy cập thuận tiện.

Cùng với thông tin, đối với truyền thông, chia sẻ thông tin cũng là một hoạt động quan trọng của hệ thống KSNB. Theo đó, giúp cho việc phổ biến tới các nhân sự liên quan về trách nhiệm của họ đối với hệ thống KSNB; truyền thông từ cấp trên xuống cấp dưới và ngược lại; những phản hồi từ bên ngoài và ngược lại.

5. Hoạt động giám sát

Hoạt động giám sát là quá trình đánh giá chất lượng của hệ thống KSNB theo thời gian với mục tiêu chính là nhằm đảm bảo cho hệ thống KSNB luôn hoạt động hữu hiệu. Kiểm toán nội bộ là một hoạt động thuộc cấu phần thứ 5, đây là hoạt động giám sát một cách độc lập hệ thống KSNB trong một tổ chức, được thiết kế ngoài quy trình hoạt động hàng ngày.

Xem thêm: Kiểm soát nội bộ trong ngân hàng theo tiêu chuẩn Basel

Nguyễn Đình Long

Tôi là Nguyễn Đình Long, hiện tại tôi là Quản lý nội dung của Luận Văn 3C– Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn uy tín. Chúng tôi đặt lợi ích của khách hàng là ưu tiên hàng đầu.  Website: https://luanvan3c.com/ – Hotline: 0966.736.325.