Những yếu tố cơ bản tác động đến Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường

Những yếu tố cơ bản tác động đến Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường giành cho đang sinh viên, học viên cao học theo học ngành luật kinh tế đang hoàn thiện khóa luận, luận văn thạc sĩ. Bài viết này  cho các bạn cái nhìn tổng quan về: Những yếu tố cơ bản tác động đến Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường Nếu các bạn cần thêm bài mẫu khóa luận, luận văn thạc sĩ hay tài liệu tham khảo thì liên hệ với dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ luật kinh tế của Trung tâm Luận Văn 3C qua Zalo : 0966.736.325 để được tư vấn chi tiết nhất.

1. Quan điểm, chính sách pháp luật của Nhà nước

Môi trường là vấn đề quá rộng lớn, có đến trên 300 Điều ước quốc tế về môi trường, hàng ngàn văn bản mang tính tuyên bố hay Nghị quyết chung của các tổ chức quốc tế. Chính vì vậy, quan điểm, chính sách pháp luật của Nhà nước được xem là một trong những yếu tố cơ bản tác động đến Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường. Mọi định hướng, mục tiêu về pháp luật bảo vệ môi trường khi đưa ra đều dựa trên quan điểm, chính sách pháp luật của Nhà nước. Tuy nhiên, quan điểm, chính sách pháp luật của Nhà nước đôi khi vẫn còn có những hiện tượng chồng chéo đã trở thành rào cản rất lớn đến Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường. Đây chính là những điều kiện bất lợi mà quan điểm, chính sách pháp luật của Nhà nước có thể gây ra, làm hạn chế Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường.

– Quan điểm, chính sách pháp luật của Nhà nước đưa ra phải phù hợp với tình hình thực tế về môi trường và bảo vệ môi trường. Quan điểm, chính sách pháp luật của Nhà nước phải được lồng ghép các yêu cầu BVMT vào các chiến lược quy hoạch kế hoạch phát triển các ngành của mỗi địa phương, mỗi quốc gia.

Hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường là hoạt động của các cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền thực hiện theo trình tự, thủ tục xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật về BVMT theo quy định. Theo đó, sản phẩm của quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật là các VBQPPL về bảo vệ môi trường, tạo lập hệ thống VBQPPL điều chỉnh tất cả các lĩnh vực của môi trường.

Quan điểm, chính sách pháp luật của Nhà nước ảnh hưởng đến Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường. Bởi vì Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường cần có các yếu tố như:

Một là, yếu tố chính trị. Trong hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường, yếu tố chính trị thể hiện ở sự ổn định bền vững của thể chế chính trị và môi trường chính trị đã tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động quản lý xã hội của Nhà nước về bảo vệ môi trường tạo niềm tin của người dân đối với quan điểm, chính sách của Nhà nước về bảo vệ môi trường, từ đó quán triệt, tin tưởng và nghiêm chỉnh thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Bên cạnh đó, bảo đảm mọi quan điểm, chính sách pháp luật của Nhà nước đối với hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường phải được đề ra kịp thời, phù hợp yêu cầu khách quan, đáp ứng đòi hỏi từ thực tiễn quản lý của Nhà nước về bảo vệ môi trường, bởi đây là cơ sở để Nhà nước thể chế hóa thành các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường. Mặt khác, Nhà nước luôn nhận thức sâu sắc sự cần thiết xây dựng hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường một cách thống nhất, đồng bộ, toàn diện, là cơ sở xây dựng bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh đòi hỏi toàn thể nhân dân chung tay tham gia góp ý kiến, kiểm tra, giám sát hoạt động của Nhà nước trong công tác xây dựng pháp luật về bảo vệ môi trường.

Về ý thức chính trị thể hiện ở việc các cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền xây dựng quy phạm pháp luật về bảo vệ môi trường phải quán triệt, thấm nhuần nhiệm vụ chính trị của mình, các cấp, các ngành lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát từng giai đoạn trong quy trình xây dựng pháp luật về bảo vệ môi trường. Qua đó sẽ giúp cho Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường đạt chất lượng, hiệu quả cao, góp phần tạo niềm tin, tạo ý thức, trách nhiệm chính trị của các chủ thể khác trong quá trình xây dựng pháp luật.

Về sự ảnh hưởng của dân chủ trong hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường. Khi xã hội có nền dân chủ rộng rãi, người dân được tiếp cận thông tin đa dạng, nhiều chiều, công khai, chủ động tham gia góp ý kiến trong các giai đoạn của quy trình xây dựng pháp luật; đồng thời, các cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền xây dựng pháp luật phải lắng nghe, tiếp thu ý kiến, phản hồi ý kiến của người dân công khai minh bạch; trường hợp tiếp thu ý kiến thì cụ thể ý kiến về nội dung gì, nếu không tiếp thu thì phải giải trình rõ tại sao không tiếp thu. Qua đó, một mặt bảo đảm quyền dân chủ của người dân trong hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường, mặt khác, những ý kiến góp ý từ người dân, từ cộng đồng sẽ giúp các cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền xây dựng VBQPPL về bảo vệ môi trường bảo đảm đáp ứng yêu cầu từ thực tiễn, phản ảnh được ý chí, nguyện vọng của Nhân dân về bảo vệ môi trường.

Hai là, yếu tố pháp luật. Ở mỗi giai đoạn lịch sử nhất định, yếu tố pháp luật được hiểu là tổng thể các yếu tố tạo nên đời sống pháp luật của mỗi quốc gia, đó là hệ thống pháp luật, các quan hệ pháp luật, ý thức pháp luật, văn hóa pháp luật, v.v.. Trong hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường, sự ảnh hưởng của yếu tố pháp luật đến chất lượng xây dựng pháp luật thể hiện ở các khía cạnh sau:

– Hệ thống các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, như các quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan nhà nước, trách nhiệm cá nhân có thẩm quyền xây dựng và ban hành VBQPPL về bảo vệ môi trường. Ngoài ra, các quy định pháp luật ghi nhận, bảo đảm các quyền tham gia xây dựng pháp luật của các cơ quan, tổ chức và người dân. Trường hợp các văn bản đó quy định khoa học, lôgíc, chặt chẽ, hợp lý sẽ làm cho Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường được bảo đảm, các quy phạm pháp luật ra đời có tính khả thi, hợp hiến, hợp pháp…, ngược lại sẽ ảnh hưởng tới chất lượng xây dựng pháp luật.

– Sự ảnh hưởng của văn hóa pháp luật đối với Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường thể hiện thông qua hành vi pháp luật, sự tuân thủ pháp luật của từng chủ thể có thẩm quyền trong quá trình hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường, đó là sự nghiêm chỉnh thực hiện đúng, đủ, kịp thời các quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục xây dựng và ban hành VBQPPL. Bên cạnh đó, các yếu tố cổ hủ lạc hậu, sự tồn tại tư tưởng thờ ơ hoặc coi thường pháp luật về bảo vệ môi trường

ở một số nơi, một số người sẽ có tác động tiêu cực tới hoạt động xây dựng pháp luật.

Ngoài ra, ý thức, niềm tin của người dân đối với pháp luật, đối với hoạt động của các cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền cũng có ảnh hưởng quan trọng đối với Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường.

Ba là, yếu tố nguồn nhân lực (yếu tố con người). Nguồn nhân lực trong Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường là các chủ thể tham gia vào quá trình xây dựng pháp luật, gồm: những người làm việc trong các cơ quan có thẩm quyền, các cá nhân có thẩm quyền xây dựng và ban hành VBQPPL về bảo vệ môi trường theo quy định. Ngoài ra, các cá nhân là những đại biểu, các chuyên gia trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và người dân tham gia vào hoạt động xây dựng pháp luật về bảo vệ môi trường ở từng giai đoạn nhất định. Để hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường, các chủ thể trên phải đáp ứng các yêu cầu về số lượng, trình độ chuyên môn nghiệp vụ đối với từng giai đoạn của quy trình xây dựng pháp luật, như yêu cầu về biên chế và vị trí việc làm được duyệt, về trình độ chuyên môn nghiệp vụ, về tính chuyên nghiệp, mẫn cán và phẩm chất đạo đức nghề nghiệp của mỗi chủ thể v.v.

Bốn là, các yếu tố chi phí lợi ích và cơ sở vật chất. Trong mọi hoạt động của các cơ quan trong bộ máy nhà nước đều cần có kinh phí và cơ sở vật chất để tổ chức thực hiện các chức năng, nhiệm vụ, các yếu tố này ảnh hưởng lớn tới hiệu lực, hiệu quả hoạt động của từng cơ quan. Đối với Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường, yếu tố kinh phí và cơ sở vật chất có tác động lớn tới chất lượng xây dựng pháp luật của các cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền bởi nếu kinh phí, cơ sở vật chất không đủ, không phù hợp thì các chủ thể có thẩm quyền khó có thể bảo đảm tiến độ triển khai nhiệm vụ, cũng như các cơ quan, tổ chức và người dân khó có thể thực hiện quyền tham gia xây dựng pháp luật theo quy định.

2. Trình độ phát triển kinh tế

Sự ra đời và hoàn thiện của pháp luật bảo vệ môi trường có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh tế của một quốc gia. Pháp luật về bảo vệ môi trường là do Nhà nước ban hành, phản ánh ý chí nhà nước của giai cấp thống trị, đồng thời pháp luật về bảo vệ môi trường cũng được đặt ra để điều chỉnh các quan hệ kinh tế. Bởi vậy một quốc gia sẽ không thể tồn tại và phát triển ổn định nếu thiếu pháp luật về bảo vệ môi trường. Trong tình hình hiện nay, cùng với sự phát triển của kinh tế cũng như việc hội nhập với kinh tế quốc tế, vai trò của pháp luật về bảo vệ môi trường ngày một quan trọng.

Mặt khác, phát triển kinh tế là xu thế chung của từng cá nhân và cả loài người trong quá trình sống. Giữa môi trường và sự phát triển kinh tế có mối quan hệ hết sức chặt chẽ: môi trường là địa bàn và đối tượng của sự phát triển kinh tế, còn phát triển kinh tế là nguyên nhân tạo nên các biến đổi của môi trường.

Trong xã hội công nghiệp, trình độ phát triển kinh tế cùng với sự phát hiện những nguồn năng lượng mới, vật liệu mới và kỹ thuật sản xuất tiến bộ hơn nhiều, con người đã tác động mạnh mẽ vào tài nguyên thiên nhiên và môi trường, can thiệp một cách trực tiếp và nhiều khi thô bạo tới thiên nhiên. Để “chế ngự” thiên nhiên, con người nhiều khi đã tạo nên những mâu thuẫn sâu sắc giữa mục tiêu phát triển của xã hội loài người với các quá trình tự nhiên trong môi trường.

Xem thêm: Những nội dung cơ bản của pháp luật về bảo vệ môi trường

3. Trình độ, kỹ thuật lập pháp

Ban hành một luật chung hay một luật sửa đổi nhiều luật về vấn đề bảo vệ môi trường không chỉ xuất phát từ sự phát triển của trình độ kinh tế, mà cần tính đến khả năng này như một giải pháp có tính lâu dài trong quá trình tìm tòi và đổi mới quy trình lập pháp vì mục đích đẩy nhanh tiến độ làm luật và bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của cả hệ thống pháp luật.Trách nhiệm của các chủ thể tham gia vào quy trình lập pháp được đề cao và xác định cụ thể. Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định cụ thể nhiệm vụ và quyền hạn của mỗi chủ thể tham gia vào quy trình lập pháp;

Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường có sự phối hợp và gắn kết giữa Chính phủ, các bộ, ngành với các cơ quan trong quá trình hoàn thiện luật, pháp lệnh. Chính sự gắn kết và phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể đã góp phần bảo đảm tiến độ chuẩn bị và chất lượng của các dự án luật, pháp lệnh;

Mặt khác, sự ảnh hưởng của quy trình lập pháp cũng bộc lộ những hạn chế nhất định như: khả năng sửa đổi, bổ sung những điều khoản cụ thể của văn bản luật, pháp lệnh có liên quan không kịp thời. Ngoài việc phải đưa được vấn đề vào Chương trình thì mỗi Ban soạn thảo được thành lập chỉ để chuẩn bị một dự án luật, pháp lệnh cụ thể.

Sự ảnh hưởng của trình độ, kỹ thuật lập pháp còn thể hiện ở kỹ thuật lập pháp một luật sửa đổi đồng thời nhiều luật. Điều này đã được nhiều nước áp dụng trong quá trình sửa đổi các quy định pháp luật phục vụ cho quá trình hội nhập quốc tế của các quốc gia. Một luật sửa nhiều luật là cách thức mà cơ quan lập pháp vận dụng để tiến hành sửa đổi đồng thời, cả gói nhiều đạo luật có liên quan để bảo đảm tính đồng bộ của các quy phạm ở các đạo luật đó về một loại chủ đề /lĩnh vực và đẩy nhanh tiến trình hoàn thiện hệ thống pháp luật của quốc gia.

4. Quan điểm lập pháp

Quan điểm lập pháp ảnh hưởng tới Việc hoàn thiện pháp luật về môi trường, bởi quyền lập pháp là quyền duy nhất thuộc về Quốc hội. Quốc hội có thể ủy quyền cho các cơ quan nhà nước khác thay mặt mình ban hành văn bản dưới luật để quản lý xã hội. Tuy nhiên, hoạt động lập pháp không phải là công việc duy nhất của Quốc hội mà có sự tham gia của nhiều chủ thể khác nhau. Một trong những yêu cầu quan trọng đối với hoạt động lập pháp là chỉ ban hành pháp luật xuất phát từ nhu cầu thực tế (có thể là nhu cầu đã có hoặc sẽ có) và phù hợp với thực tế. Điều đó có nghĩa là chương trình làm luật của Quốc hội nhất thiết phải đặt trong mối tương quan với nhu cầu điều hành và quản lý xã hội của Chính phủ về bảo vệ môi trường. Trong quá trình soạn thảo luật, cần sử dụng mô hình phân tích chính sách “từ dưới lên”, theo đó, bất cứ quy định pháp luật hoặc chính sách nào được đưa ra đều phải trải qua công đoạn phân tích các bên có liên quan hoặc phân tích thể chế so sánh. Sử dụng công cụ phân tích này sẽ đảm bảo cho các đạo luật về bảo vệ môi trường (BVMT) được ban hành không phải là sự cấy ghép vụng về ý chí của nhà nước vào lĩnh vực môi trường.

Mặc dù Hiến pháp trao quyền soạn thảo luật cho nhiều chủ thể nhưng trong thực tế hoạt động này chủ yếu được thực hiện bởi Chính phủ. Chính vì vậy, quy trình lập pháp được xác định bao gồm công đoạn Chính phủ và công đoạn Quốc hội, trong đó công đoạn Chính phủ là điều kiện cần, đảm bảo cho một đạo luật có chất lượng tốt. Việc soạn thảo luật là bước khởi đầu nhưng cũng là khâu đặt vấn đề và giải quyết vấn đề đối với các nhu cầu và đòi hỏi của xã hội. Phần dưới đây sẽ tập trung vào việc tìm kiếm mô hình cho việc soạn thảo luật thuộc công đoạn Chính phủ.

Trong thực tế, giữa pháp luật về bảo vệ môi trường và chính sách có mối quan hệ chặt chẽ và đan xen. Thực vậy, mỗi đạo luật về BVMT được ban hành đều bao hàm trong nó những chính sách nhất định, liên quan đến các mặt của quốc kế dân sinh. Như vậy, xét về bản chất, làm luật về BVMT chính là làm chính sách. Chúng ta không nên biệt lập chính sách và pháp luật theo hướng chính sách là của Nhà nước, do các cơ quan nhà nước ban hành. Pháp luật luôn gắn với các chính sách của nền hành chính công, bởi vì nhu cầu lập pháp chính là bắt nguồn từ hành pháp. Như vậy, làm luật cũng chính là làm chính sách. Tùy từng trường hợp cụ thể, người làm chính sách phải biết sử dụng một cách hợp lý mô hình chính sách “từ trên xuống” hoặc mô hình “từ dưới lên”.

Tóm lại, Việc hoàn thiện pháp luật về môi trường cần bắt nguồn từ nhu cầu thực tế, đặc biệt là nhu cầu quản lý xã hội về môi trường của Chính phủ. Vì vậy, Chính phủ là một chủ thể quan trọng trong hoạt động soạn thảo luật về môi trường. Để các dự luật nhanh chóng được thông qua, có tính khả thi và tuổi thọ cao thì đòi hỏi người soạn thảo luật cần áp dụng mô hình “từ dưới lên”. Công cụ phân tích các bên có liên quan và phân tích thể chế so sánh nên được sử dụng để đảm bảo cho tính thực tế của các quy định pháp luật.

5. Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế

Hội nhập kinh tế quốc tế được xem là một chủ trương lớn trong chính sách đối ngoại của mỗi quốc gia.Trong điều kiện toàn cầu hoá kinh tế, hội nhập kinh tế là một quá trình mà trọng tâm là chủ động mở cửa kinh tế, tham gia phân công hợp tác quốc tế tạo điều kiện kết hợp có hiệu quả nguồn lực trong nước và nước ngoài, mở rộng không gian và môi trường để phát triển và tìm chỗ đứng phù hợp trong quan hệ kinh tế quốc tế của các quốc gia.

Hội nhập kinh tế quốc tế vừa là đòi hỏi khách quan của kinh tế quốc tế nói chung, vừa là nhu cầu nội tại của sự phát triển kinh tế của đất nước. Hội nhập giúp cho việc mở rộng cơ hội kinh doanh, thâm nhập thị trường thế giới, tìm kiếm và tạo lập thị trường ổn định, từ đó có điều kiện thuận lợi để xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý, phát triển kinh tế đất nước ngày càng vững mạnh.

Để cạnh tranh hiệu quả trong điều kiện toàn cầu hoá kinh tế, các quốc gia đều chú trọng xây dựng chiến lược cạnh tranh quốc gia, trong đó chính sách cạnh tranh về bảo vệ môi trường được xem là bộ phận cốt lõi. Đó là tìm ra các biện pháp và lựa chọn các chính sách phù hợp, đảm bảo tạo dựng một môi trường không ô nhiễm để tạo cơ chế cạnh tranh vận hành có hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Trong xu hướng hội nhập quốc tế, tầm quan trọng của Luật Môi trường ngày càng được khẳng định, vấn đề bảo vệ môi trường đều được các doanh nghiệp nghiệp, chủ thể kinh tế quan tâm nắm rõ để triển khai các hoạt động kinh doanh đúng pháp luật và phát triển bền vững, góp phần bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, bên cạnh pháp luật về bảo vệ môi trường cũng có những tác động làm hạn chế quá trình hội nhập quốc tế. Ở một số quốc gia, nhiều đạo luật về BVMT còn có nội dung còn chung chung, đã làm chậm quá trình thực thi luật môi trường vào cuộc sống. Pháp luật về bảo vệ môi trường chưa đảm bảo tính đồng bộ, do đó nhiều quy định mang tính nguyên tắc được ghi nhận trong Hiến pháp và các đạo luật chưa được thực thi trong thực tiễn.

Để tiếp tục hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường với sự phát triển kinh tế

– xã hội của quốc gia, phù hợp với xu thế hội nhập quốc tế, cần phải sửa đổi, bổ sung và ban hành luật để thay thế dần các hình thức văn bản quy phạm pháp luật khác. Hạn chế và tiến tới xóa bỏ việc ban hành các văn bản dưới luật, qua đó khắc phục tình trạng cồng kềnh, không đồng bộ của hệ thống pháp luật về môi trường.

Bài viết Những yếu tố cơ bản tác động đến Việc hoàn thiện pháp luật về bảo vệ môi trường được Luận Văn 3C tổng hợp để hỗ trợ các bạn dùng tham khảo khi viết bài, nếu bạn cần hỗ trợ bạn có thế liên hệ và sử dụng dịch vụ hỗ trợ luận văn của chúng tôi để được tư vấn hỗ trợ tốt nhất!

Nguyễn Đình Long

Tôi là Nguyễn Đình Long, hiện tại tôi là Quản lý nội dung của Luận Văn 3C– Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn uy tín. Chúng tôi đặt lợi ích của khách hàng là ưu tiên hàng đầu.  Website: https://luanvan3c.com/ – Hotline: 0966.736.325.