Khái niệm tỷ giá hối đoái và phân loại

Khái niệm tỷ giá hối đoái là gì? và  tỷ giá hối đoái ra sao. Cùng Luận Văn 3C Tìm hiểu ngay bài viết dưới đây để cùng giải đáp những thắc mắc nên trên.

1. Khái niệm tỷ giá hối đoái

Mỗi quốc gia đều có một đơn vị tiền tệ riêng với hình dáng riêng, tên gọi riêng, chẳng hạn như USD của Mỹ, Euro của Liên minh châu Âu, Yên của Nhật Bản, VND của Việt Nam… Tiền nội tệ là phương tiện chủ yếu để buôn bán, trao đổi hàng hóa trong phạm vi một quốc gia và được coi như huyết mạch của nền kinh tế. Tuy nhiên, khi thế giới đang tiến sâu vào thời kì hội nhập, nhu cầu trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia ngày càng phát triển, việc xác định giá trị đồng tiền của một quốc gia là một điều hết sức quan trọng. Chính vì vậy, sự hình thành tỷ giá hối đoái là quá trình tất yếu với vai trò như cầu nối, liên kết tiền tệ giữa các quốc gia phục vụ hữu ích cho các hoạt động kinh tế quốc tế.
Tỷ giá hối đoái đóng vai trò chính trong thương mại quốc tế, nó cho phép chúng ta so sánh giá cả của các hàng hóa và dịch vụ sản xuất trên các nước khác nhau. Giá hàng xuất khẩu của một nước sẽ được tính theo giá của nước nhập khẩu nếu biết tỷ giá hối đoái giữa đồng tiền của hai nước. “Khi đồng tiền của một nước mất giá, người nước ngoài nhận ra rằng, giá hàng xuất khẩu của nước này rẻ đi, và người dân trong nước nhận thấy hàng nhập từ nước ngoài đắt lên. Sự lên giá có hiệu quả ngược lại: người nước ngoài sẽ phải trả nhiều hơn cho sản phẩm của nước này, và người dân trong nước phải trả ít hơn cho hàng hóa của nước ngoài”. Chính vì điều này mà tỷ giá hối đoái được sử dụng để điều tiết chính sách khuyến khích xuất khẩu hay nhập khẩu hàng hóa của một nước.
Tỷ giá hối đoái được hiểu một cách chung nhất là “Giá của một loại tiền tính theo một loại tiền khác” (Frederic S.Mishkin, 2009) Loại tiền có thể là đơn vị tiền tệ của một quốc gia, hay tiền tệ của một khu vực như đồng tiền chung châu Âu và tỷ giá là giá trị quy đổi giữa hai loại tiền khác nhau.
Tỷ giá hối đoái có thể được quy định bởi thị trường trong chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi, và được gọi là tỷ giá thị trường. Tỷ giá hối đoái cũng có thể được quy định bởi các cơ quan hữu trách trong chế độ tỷ giá hối đoái cố định. Ở nhiều nước, cả thị trường lẫn cơ quan hữu trách cùng tham gia quy định tỷ giá hối đoái.
Trong hệ thống tỷ giá hối đoái cố định, sau khi được quy định, tỷ giá hối đoái không thay đổi trong một thời gian tương đối dài. Song nếu tỷ giá hối đoái thực tế trở nên quá cao, dẫn đến tình trạng đất nước bị thâm hụt cán cân thanh toán lâu dài, người ta có thể phá giá đồng tiền, nghĩa là cố định mức độ tỷ giá hối đoái ở mức thấp hơn làm cho hàng nhâph khẩu đắt hơn và hàng xuất khẩu rẻ hơn. Tương tự như vậy, nếu đồng tiền trong nước bị định giá quá thấp(tức là tỷ giá hối đoái thực tế quá thấp), dẫn đến tình trạng thặng dư cán cân thanh toán kéo dài, người ta có thể tăng giá đồng tiền trong nước, nghĩa là cố định tỷ giá hối đoái ở mức mới cao hơn, làm cho nhập khẩu rẻ hơn và xuất khẩu đắt hơn.
Trong hệ thống tỷ giá hối đoái thả nổi, tỷ giá hối đoái tự do biến động hàng ngày. Nó xuống giá hoặc lên giá cùng với những biến động trong điều kiện thị trường, góp phần làm cho cán cân thanh toán liên tục ở trong trạng thái cân bằng.

2. Phân loại tỷ giá hối đoái

Có nhiều cách phân loại tỷ giá hối đoái. Tuy nhiên trong phạm vi tìm hiểu về mức độ ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái lên cán cân thương mại, trên cơ sở căn cứ theo mức độ ảnh hưởng thì tỷ giá hối đoái được chia làm: tỷ giá thực và tỷ giá danh nghĩa.
Tỷ giá danh nghĩa là giá của một đồng tiền được biểu thị thông qua đồng tiền khác mà chưa đề cập đến tương quan sức mua hàng hóa và dịch vụ giữa chúng, tỷ giá danh nghĩa được sử dụng hàng ngày trong giao dịch trên thị trường ngoại hối.
Trong đó tỷ giá hối đoái danh nghĩa bao gồm:
Tỷ giá danh nghĩa song phương: Là tỷ lệ trao đổi số tuyệt đối giữa hai đồng tiền mà chưa phản ánh tương quan sức mua. Chính vì vậy, “tỷ giá danh nghĩa song phương không nhất thiết phải tác động đến xuất nhập khẩu hàng hóa.” (Nguyễn Thị Quy,2010).
Tỷ giá danh nghĩa đa phương (Nominal Effective Exchange Rate – NEER) phản ánh sự thay đổi giá trị của một đồng tiền đối với tất cả các đồng tiền còn lại.

Tỷ giá hối đoái thực
Là tỷ giá danh nghĩa được điều chỉnh bởi tương quan giá cả trong nước và ngoài nước. Khi tỷ giá danh nghĩa tăng hay giảm không nhất thiết phải đồng nghĩa với sự gia tăng hay giảm sức cạnh tranh thương mại quốc tế. Như vậy, tỷ giá hối đoái thực là một phạm trù kinh tế đặc thù và việc phân tích tỷ giá hối đoái thực sẽ có vai trò quan trọng trong hoạt động xuất nhập khẩu. Tỷ giá thực được chia thành tỷ giá thực song phương và tỷ giá thực đa phương.
+Tỷ giá thực song phương (bilateral real exchange rate): Là tỷ giá được xác định trên cơ sở tỷ giá danh nghĩa được điều chỉnh bởi tỷ lệ lạm phát trong nước và ngoài nước, do đó nó phản ánh tương quan sức mua giữa nội tệ và ngoại tệ.
+Tỷ giá thực đa phương (real effective exchange rate – REER): Là tỷ giá phản ánh sức mua giữa nội tệ với tất cả các đồng tiền còn lại.

Như vậy, sự thay đổi của tỷ giá thực sẽ tác động trực tiếp đến hoạt động xuất nhập khẩu hay cán cân thương mại vì nó biểu thị tương quan sức mua còn tỷ giá danh nghĩa là cơ sở để xác đình tỷ giá thực thông qua một số phương pháp điều chỉnh

Nguyễn Đình Long

Tôi là Nguyễn Đình Long, hiện tại tôi là Quản lý nội dung của Luận Văn 3C– Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn uy tín. Chúng tôi đặt lợi ích của khách hàng là ưu tiên hàng đầu.  Website: https://luanvan3c.com/ – Hotline: 0966.736.325.